Τον Πανηγυρικό Εσπερινό παρηκολούθησαν ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Γεροντόπουλος, ο Πρόεδρος του κόμματος των Ανεξαρτήτων Ελλήνων κ. Καμμένος, οι Βουλευτές του Έβρου κ.κ. Δερμεντζόπουλος, Ντόλιος και Ουζουνίδης, η Αντιπεριφερειάρχις κα. Νικολάου, ο Δήμαρχος κ. Λαμπάκης, ο Διοικητής του Δ’ Σ.Σ. Αντιστράτηγος κ. Χαλκίδης, ο Διοικητής της 12ης Μεραρχίας Υποστράτηγος κ. Φαραντάτος, ο Διοικητής της 23ης Ταξιαρχίας Ταξίαρχος κ. Σταματιάδης και λοιποί εκπρόσωποι των πολιτικών και στρατιωτικών Αρχών.
Στο τέλος του Εσπερινού ο Μητροπολίτης μας κ. Άνθιμος προσεφώνησε επισήμως και τον Μακαριώτατο Πατριάρχη κ. Θεόδωρο και τον καλωσόρισε την πόλη μας. (ολόκληρη η ομιλία εδώ)
Ως ενθύμιο της επισκέψεώς του στην Αλεξανδρούπολη ο Μητροπολίτης μας δώρισε στον Μακ. Πατριάρχη ένα κεντημένο Κριτάτο (το δεύτερο επιτραχήλιο που φέρει ως προνόμιο μόνο ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας) με τις μορφές των Αγίων Πέντε Νεομάρτυρων της Σαμοθράκης, του Αγίου Θεοδώρου (του οποίου το όνομα φέρει ο Μακαριώτατος), Αγίου Ευαγγελιστού Μάρκου (προστάτου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας), Αγίου Νικολάου (πολιούχο της Αλεξανδρούπολης) και Αγίου Ανθίμου (του οποίου το όνομα φέρει ο Μητροπολίτης μας), καθώς και τους δύο φάρους της Αλεξάνδρειας και της Αλεξανδρουπόλεως.
Αντιφωνώντας ο Μακαριώτατος Πατριάρχης κ. Θεόδωρος ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη μας για την ευγενική του πρόσκληση να έλθει να συνεορτάσει τα «Ελευθέρια» της Αλεξανδρουπόλεως. Αναφέρθηκε στην λαμπρή ιστορία της Αλεξάνδρειας και του παλαιφάτου Πατριαρχείου καθώς και στην Ιεραποστολή, στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ορθόδοξες Μητροπόλεις της Αφρικής. Τόνισε την ιδιαίτερη συγκίνηση και το ρίγος που νιώθει όταν βλέπει να υψώνεται στα βάθη της Αφρικής η ελληνική σημαία και ακούει από τα μαύρα παιδάκια να ψάλλουν στα ελληνικά τον Εθνικό μας Ύμνο. Τέλος, ευχαριστώντας για μία ακόμη φορά τον Μητροπολίτη μας για την στήριξή του στην Ιεραποστολή της Αφρικής, του έδωσε ως δώρο ένα σταυρό και ένα εγκόλπιο καθώς και έναν σταυρό ευλογίας.
Ακολούθως, ο Μακαριώτατος Πατριάρχης τίμησε με το παράσημο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας τον συμπολίτη μας καθηγητή-μαθηματικό κ. Γεώργιο Λεργιό για την πολυετή προσφορά του στην Ιεραποστολή ως δάσκαλος και καθηγητής στα σχολεία του Κογκό, ευχαριστώντας τον από τα βάθη της καρδιάς του για την στήριξή του αυτή στο διδακτικό έργο των ιεραποστολικών κλιμακίων της κεντρικής Αφρικής.
Ακολούθησε η περιφορά της εικόνος της Παναγίας της Ελευθερωτρίας στους δρόμους της Αλεξανδρουπόλεως προεξάρχοντος του Μακαριωτάτου και δέηση εμπρός από το Δημαρχείο της πόλεως.
ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ
ΣΤΗΝ Α.Θ.Μ. ΤΟΝ ΠΑΠΑ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ
κ.κ. ΘΕΟΔΩΡΟ Β΄
ΥΠΟ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΑΝΘΙΜΟΥ Β’
ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟΝ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ
τη 13ῃ Μαΐου 2014
Μακαριώτατε,
Πάπα καὶ Πατριάρχα Ἀλεξανδρείας καὶ πάσης Ἀφρικῆς κ. Θεόδωρε,
Ὅταν, πρὶν ἀπὸ 100 περίπου χρόνια, οἱ τότε ἔμποροι τῶν ἐθνῶν, συνεδριάζοντας, ἔβαζαν σύνορα στὶς ψυχὲς τῶν λαῶν, τότε, στὴ δική μας περιοχή, ὁ πρόξενος τῆς Ἑλλάδος στὸ Δεδέαγατς, Ἴων Δραγούμης, προσπαθοῦσε νὰ κατοχυρώσει ὡς δεδομένη καὶ νὰ ἀποδείξει διεθνῶς τὴν ἐθνική μας ἑλληνικὴ συνείδηση, γράφοντας:
"Ἐδῶ στὸ Δεδέαγατς, ποὺ ...κατοικοῦν κάθε καρυδιᾶς καρύδι...οἱ γυναῖκες ποὺ φέρνουν τοὺς ἄνδρες τους στὴν Ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Νικολάου, κάνουν ἐθνικὴ δουλειὰ καὶ τὶς εὐγνωμονῶ"[1].
Μέσα σ' αὐτὸν τὸν μεγαλόπρεπο γιὰ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη Ναό, ὑπογράφτηκε τὸ Πρωτόκολλο τῶν Ἐλευθερίων τῆς πόλεώς μας στὶς 14 Μαΐου 1920.
Ἐπὶ 70 χρόνια ζήσαμε τὶς ἐθνικὲς περιπέτειες τῆς Πατρίδος μας, ἔτσι ὅπως ἡ ἀπόστασή μας ἀπὸ τὴν Πρωτεύουσα τὶς καθιστοῦσε τραγικώτερες.
Κατὰ τὴν τελευταία τοῦ 20ου καὶ τὴν πρώτη δεκαετία τοῦ 21ου αἰώνα, ζήσαμε τὴν διεύρυνση τοῦ περιῤῥέοντος ὁρίζοντα μὲ τὸ γεωπολιτικὸ "ἄνοιγμα" ποὺ μᾶς ἕνωσε πολιτιστικὰ καὶ ἐμπορικὰ μὲ τὴν βαλκανικὴ ἐνδοχώρα καὶ τὰ παρευξείνεια Κράτη.
Ἐδῶ καὶ 4 χρόνια, ἡ λεγόμενη οἰκονομικὴ κρίση, ἡ ὁποία μᾶς προέκυψε «ὡς αἰγυπτικὴ πληγή[2]» μᾶλλον προλειαίνει μιὰ ἰδιότυπη ἀνακατανομὴ ἐπιῤῥοῶν ποὺ προβλέπει καὶ ἀλλαγὴ συνόρων.
Προφανῶς αὐτὸ περιγράψατε πρὸ 5 ἡμερῶν, ἀπευθυνόμενος στὴν εὐρωπαϊκὴ διάσκεψη τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης, ὡς «ὠδῖνες... ἱστορικοῦ μετασχηματισμοῦ... μὲ ἄδηλα ἀποτελέσματα... στὴν εὐρύτερη περιοχὴ τῆς νοτιοανατολικῆς Μεσογείου[3]».
Στὸ θρακικὸ διαμέρισμα τῶν 3 Νομῶν, Ξάνθης, Ροδόπης καὶ Ἕβρου, ὑφιστάμεθα τὰ ἀπότοκα αὐτῆς τῆς συγκυρίας, μὲ τὸ δυσειδὲς πρόσωπο τῆς ἀνεργίας, τῆς ὑπογεννητικότητος καὶ τῆς ἀφυδατώσεώς μας ἀπὸ ἐπιστημονικὸ καὶ ἐργατικὸ δυναμικό.
Παρ' ὅλα αὐτά, ὁ εὐγενικὸς καὶ ὑπερήφανος λαός μας διατηρεῖται εὐσεβὴς καὶ στερεὸς στὴν πατρῶα Ὀρθόδοξη παράδοση, σέβεται τὸ Στρατό μας, ἐμπιστεύεται τὴν Δικαιοσύνη, προσβλέπει στὴν Παιδεία καὶ παραμένει δημοκρατικὸς στὶς πεποιθήσεις του. Ἡ ἐπὶ αἰώνα συνύπαρξη μὲ τοὺς μουσουλμάνους συμπατριῶτες μας μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει πρότυπο γιὰ τὴν Εὐρώπη, πρὶν ἐκείνη τρομαγμένη ἀπὸ τὸ γεγονός, ἀρχίσει νὰ ἐνεργεῖ ἐπικινδύνως σπασμωδικά.
Ἄρχοντες τοῦ τόπου μας, Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ λαὲ τοῦ Θεοῦ ἀγαπημένε,
Ὁ Πάπας καὶ Πατριάρχης τῆς μεγάλης πόλεως Ἀλεξανδρείας, Λιβύης, Πενταπόλεως, Αἰθιοπίας, πάσης γῆς Αἰγύπτου καὶ πάσης Ἀφρικῆς κ. Θεόδωρος ὁ Β´, εἶναι μιὰ ἀτράνταχτη ἀπόδειξη τῆς εὐεργετικῆς γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα συμπορεύσεως τοῦ Χριστιανισμοῦ μὲ τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ μιὰ ἐξαιρετικὰ συνετὴ πρόταση γιὰ εἰρηνικὴ εὐρωπαϊκὴ πορεία, μὲ ἐξάρτυση:
τὸ φορτίο τοῦ δισχιλιετοῦς θεσμοῦ ποὺ ὑποστασιοποιεῖ,
τὴν χρυσοποίκιλτη καὶ αἱματοβαμμένη ἱστορία ποὺ κομίζει,
τὴν πονεμένη ἐμπειρία ποὺ πολυποίκιλα βιώνει, καὶ
τὸν ἄριστο τρόπο ποὺ ἀποδεικνύει τὴν διακονία του.
Μακαριώτατε Πάπα καὶ Πατριάρχα,
Τὸ κείμενο τοῦ προκατόχου σας Μεγ. Ἀθανασίου "Κατὰ Ἑλλήνων" βύθισε γιὰ πάντα στὰ ἔλη τοῦ Νείλου, τὸν μίζερο καὶ παχνόβιο ἑλλαδισμὸ μὲ τὴν νομοτελειακὰ καταδικασμένη παγανιστική του τροπή, ἑδραιώνοντας τὴν ἴδια ἐποχή, τὸν παγκόσμιο καὶ οἰκουμενικό ἑλληνισμό ποὺ ἀπετέλεσε ἀστραπιαῖα τὴν ραχοκοκκαλιὰ τῆς ἀχανοῦς αὐτοκρατορίας.
Ἡ φιλόσοφος Ὑπατία ὄντως "πέθανε" τραγικὰ στὴν Ἀλεξάνδρεια "κατὰ κόσμον", καὶ ξαναγεννήθηκε "κατὰ Χριστόν" ὡς ἁγία Αἰκατερίνη. Αὐτὸ θυμοῦνται οἱ καππαδόκες πρόσφυγες τῆς πόλεώς μας, ποὺ γιόρταζαν στὴν Καισάρεια τὴν μάρτυρα Ὑπατία στὶς 25 Νοεμβρίου.
Ἡ ἀλεξανδρινὴ Σχολή, δὲν φοβήθηκε νὰ ἀναθρέψει τὸ «μέγα καύχημα τοῦ ἐξελληνισθέντος καὶ φιλοσοφήσαντος Ἰουδαϊσμοῦ[4]», περὶ τοῦ ὁποίου μέχρι σήμερα διερωτᾶται ἡ παγκόσμια διανόηση, ἂν τελικὰ «ὁ Φίλων ἐπλατώνιζε ἢ ὁ Πλάτων ἐφιλώνιζε».
Ὁ ἀλεξανδρινὸς ποιητὴς διακωμώδησε τὸν ἡγεμόνα «ἐκ Δυτικῆς Λιβύης», ποὺ ὅταν ἐπισκέφθηκε τὴν πόλη «πῆρε ὄνομα ἑλληνικό, ντύθηκε σὰν τοὺς Ἕλληνας, ἔμαθ’ ἐπάνω-κάτω σὰν τοὺς Ἕλληνας νὰ φέρεται: κ’ ἔτρεμεν ἡ ψυχή του, μὴν τυχὸν χαλάσει τὴν καλούτσικην ἐντύπωσιν, μιλώντας μὲ βαρβαρισμοὺς δεινοὺς τὰ Ἑλληνικά, κ’ οἱ Ἀλεξανδρινοὶ τὸν πάρουν στὸ ψιλό, ὡς εἶναι τὸ συνήθειο τους, οἱ ἀπαίσιοι[5]».
Ἡ Κλεοπάτρα ἦταν βέβαια ἡ τελευταία ἑλληνίδα Φαραώ, ὅμως, σὲ πρόπυλο τῆς Καθέδρας σας, ἀκόμα καὶ σήμερα, παραμένει ἡ ἐπιγραφὴ "ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ", γραμμένη στὰ ἑλληνικά.
Ἡ ἀξία, λοιπόν, τῆς ἱστορικῆς καὶ ἐκκλησιαστικῆς φρυκτωρίας τὴν ὁποία φυλάσσετε, εἶναι ποὺ προσέθεσε στὸν τίτλο σας τὴν βαρύγδουπη ἀναγνώριση: "Πατὴρ Πατέρων, Ποιμὴν Ποιμένων, Ἀρχιερεὺς Ἀρχιερέων, Τρίτος καὶ Δέκατος τῶν Ἀποστόλων καὶ Κριτὴς τῆς Οἰκουμένης".
Ὅμως, τὸ λαμπρὸ παρελθόν, δὲν εἶναι γιὰ σᾶς ἀνάκλιντρο, εἶναι ἐφαλτήριο.
Σήμερα ἀρκετὲς φορὲς "βαρὺς καὶ βλεπόμενος[6]", δὲν διάγετε ἐκεῖ "ἑστὼς καὶ θερμαινόμενος[7]".
Σᾶς ἔχουμε δεῖ, Μακαριώτετε,
νὰ σχοινοβατεῖτε πολιτικῶς, στὶς ἀφρικανικὲς ἡγεσίες,
νὰ ὀργώνετε τὴν μαύρη Ἤπειρο, ἱεραποστολικῶς,
νὰ γεφυρώνετε αἰωνόβια χάσματα, διπλωματικῶς,
νὰ ἐκφωνεῖτε λόγους σὲ συνδιασκέψεις Ἐθνῶν,
νὰ συνομιλεῖτε φιλικὰ μὲ Προέδρους Κρατῶν,
νὰ συζητᾶτε πολιτιστικὰ μὲ Φύλαρχους λαῶν,
νὰ χαϊδεύετε παιδιὰ χτυπημένα ἀπὸ χολέρα, ἀπὸ λέπρα, ἀπὸ Aids, ἀπὸ Ulgere de Buruli καὶ ἀπὸ τὸ σκουλίκι τοῦ Νείλου,
σᾶς ἔχουμε δεῖ περικοσμημένο μὲ ἀστραφτερὰ παράσημα, ἀλλὰ καὶ λασπωμένο σὲ ἀχυρένιες καλύβες,
σᾶς ἔχουμε δεῖ μὲ τιάρα, ἀλλὰ καὶ ξεσκούφωτο, δίπλα σὲ οἰκοδομικὰ ὑλικά, μὲ ἀντερί,
δηλ. κοντολογίς, σᾶς ἔχουμε δεῖ νὰ κομίζετε Χριστὸ καὶ Ἑλλάδα, σὲ κάθε ἡλιόλουστη καὶ ἀνήλια γωνιὰ τῆς Ἀφρικῆς.
Νὰ προσαρμόζετε τὴν Ὀρθόδοξη πίστη, τὴν Χριστιανικὴ λατρεία καὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴ τέχνη, στὰ μέτρα τῶν ἰθαγενῶν.
Νὰ διδάσκετε ἑλληνικοὺς χοροὺς καὶ τραγούδια σὲ σχολεῖα καὶ σὲ Πανεπιστήμια ποὺ οἰκοδομήσατε καὶ λειτουργεῖτε.
Νὰ ντύνετε τοὺς φτωχοὺς μὲ ροῦχα καὶ τοὺς ἱκανοὺς μὲ τεχνολογία.
Νὰ θρέφετε τοὺς πεινασμένους μὲ φαγητὸ καὶ τοὺς διψασμένους μὲ γνώσεις.
Νὰ φυλάσσετε στὸ Κάϊρο τάφους, μὲ τρανταχτὰ ὀνόματα ἑνὸς ἑδραίου ἑλληνισμοῦ ποὺ ἀδίκως ἐκδιώχθηκε.
Γεγονότα πολλὰ καὶ πληθωρικά, γιὰ τὰ ὁποῖα ὁ Neslon Mandela, σᾶς χαρακτήρισε «καλό του φίλο», ἀλλὰ γιὰ μᾶς φανερώνουν «Ὀρθόδοξο ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα καὶ γνήσιο Ἑλληνικὸ πνεῦμα».
Ὅμως, γιὰ ὅλα αὐτά, γνωρίζει περισσότερα ὁ ὑφυπουργός μας ἐπὶ τῶν Ἐξωτερικῶν κ. Γεροντόπουλος, ὁ ὁποῖος θὰ σᾶς προσφωνήσει αὔριο, στὸν πανηγυρικὸ τῆς ἡμέρας.
Ἐμεῖς, γιὰ ὅλα αὐτά, σᾶς καλωσορίζουμε, Μακαριώτατε, βαθυκλινῶς.
Ὁ λόγος σας, τὸ βλέμμα σας, τὸ πνεῦμα σας, ὁ τρόπος σας, ἡ τακτική σας, ἡ τεχνική σας, ἡ διάκριση, ἡ πρόβλεψη, ἡ εὐελιξία ποὺ σᾶς χαρακτηρίζουν, εἶναι ὅσα ἔχουμε κι ἐμεῖς ἀνάγκη, τώρα περισσότερο ἀπὸ ποτέ, τώρα ποὺ χάνονται στὴν Πατρίδα μας καὶ στὴν εὐρύτερη γύρω περιοχή μας, τὰ ἑξῆς τρία:
ἡ ξεγνοιασιὰ περὶ τῶν θρησκευτικῶν δεδομένων,
ἡ σταθερότητα περὶ τῶν ἐθνικῶν ζητημάτων, καὶ
ἡ ψευδαίσθηση περὶ τῶν ἀμιγῶν πολιτισμῶν.
Ἡ προσωπική σας πορεία, στὰ χνάρια τοῦ παλαιφάτου Πατριαρχείου σας, νομίζω ὅτι ἐκφράζεται δόκιμα ἀπὸ τὸν νομπελίστα ποιητή μας, σὰν "τὸ μακρὺ ποτάμι, ποὺ βγαίνει μέσα ἀπ' τὶς μεγάλες λίμνες τὶς κλειστές, βαθιὰ στὴν Ἀφρικὴ καὶ ἤτανε κάποτε θεὸς κι ἔπειτα γένηκε δρόμος καὶ δωρητὴς καὶ δικαστὴς καὶ δέλτα· ποὺ δὲν εἶναι ποτές του τὸ ἴδιο, ...κι ὡστόσο μένει πάντα τὸ ἴδιο σῶμα, τὸ ἴδιο στρῶμα ...ὁ ἴδιος προσανατολισμός[8]".
Ἀπὸ τὴν Ἀλεξανδρούπολη τὸ 2008, οἱ Ἐνορίες καὶ οἱ μαθητὲς τῶν σχολείων μας, οἰκοδομήσαμε ἕνα σχολεῖο στὸ Λουμπουμπάσι τῆς Κατάνγκα τῆς Λαϊκῆς Δημοκρατίας τοῦ Κογκό. Ἦταν ἐλάχιστη συνεισφορὰ μπροστὰ στὴν σημερινὴ ἀπόλαυση τῆς εὐλογητῆς σας παρουσίας στὴν πόλη μας καὶ στὴν περιοχή μας. Ἔχουμε ἄλλη μιὰ χαρά, ποὺ ἕνας καλὸς οἰκογενειάρχης καὶ καλὸς καθηγητὴς Μαθηματικὸς τῆς Β΄βαθμίου Ἐκπαιδεύσεως τοῦ Νομοῦ μας, ὑπηρετεῖ στὴν Κινσάσα. Ὁ κ. Γεώργιος Λεργιός, ἁπλᾶ συντελεῖ στὴ συνέχεια τῆς λειτουργίας τῶν ἑλληνικῶν Σχολείων μας στὸ Κογκό. Ἐσεῖς ξέρετε τί σημαίνει αὐτό.
Μακαριώτατε,
Σὲ λίγο θὰ λιτανεύσετε στοὺς δρόμους τῆς πόλεώς μας τὸ ἀντίγραφο τῆς Παναγίας τῆς Τριφώτισσας ὡς Παναγίας Ἐλευθερωτρίας. Παρακαλῶ νὰ εὐχηθεῖτε καὶ νὰ εὐλογήσετε ὅλους μας, τὴν νεολαία μας, τὸν εὐσεβῆ λαό μας, τὸν Στρατό μας καὶ τὰ Σώματα Ἀσφαλείας, τὶς Πανεπιστημιακὲς Σχολές μας, τὸν ἱερό μας Κλῆρο, τοὺς Ἄρχοντες τοῦ τόπου καὶ τὸν Ἐπίσκοπο ποὺ σᾶς προσφωνεῖ. Ἐμᾶς, τὸν τόπο μας καὶ τὸ ἀπέναντι εὐλογημένο Νησί μας, τοὺς κόπους μας, τὶς ἀγωνίες μας, τὶς θυσίες μας, τὶς χαρές μας, τὶς ἐλπίδες μας, τὴν ζωή μας.
Καὶ ἐπειδή, ὅπως ἐμεῖς δὲν θὰ λησμονήσουμε ποτὲ τὴν εὐγενική σας παρουσία στὴ Θράκη, ἀφοῦ ἀποτελεῖ πιὰ σταθμὸ στὴν τοπική μας ἱστορία, δὲν θέλουμε κι ἐσεῖς νὰ μᾶς ξεχάσετε, μέσα στὴ θάλασσα τῶν εὐθυνῶν σας, γι’αὐτὸ θὰ μᾶς ἐπιτρέψετε νὰ σᾶς προσφέρουμε ἕνα «Κριτᾶτο» μὲ τοὺς τοπικούς ἁγίους μας, τοὺς 5 Νεομάρτυρες τῆς Σαμοθράκης καὶ τοὺς φάρους τῆς ποτε Ἀλεξανδρείας καὶ τῆς Ἀλεξανδρουπόλεως, ἀφοῦ -τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν- τὰ δύο λιμάνια μας εἶναι ἀδελφοποιημένα.
Γιὰ τοὺς φιλομαθεῖς, τὸ «Κριτᾶτο[9]» εἶναι προνόμιο ποὺ δωρήθηκε στὸν Προκαθήμενο τῆς ἀλεξανδρινῆς Ἐκκλησίας τὸν 9ο αἰώνα, ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Βασίλειο Βουλγαροκτόνο καὶ τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη Σέργιο Β΄.
Παρακαλῶ νὰ τὸ δεχθεῖτε ὅπως σᾶς προσφέρεται, μὲ ἀγάπη πολύ.
Περαίνω τὸν λόγο μὲ τὴν κατακλείδα ἐπιστολῆς τοῦ αὐτοκράτορος καὶ ἰσαποστόλου Μεγ. Κωνσταντίνου πρὸς τὸν Προκάτοχό σας Μεγ. Ἀθανάσιο: "Ἔρρωσθαί σε εὔχομαι, χρόνοις πολλοῖς, μακαριώτατε πάπα".
---------------------
[1] Ἴ. Δραγούμης, «Ὁ Ἑλληνισμός μου καὶ οἱ Ἕλληνες» Ἀθῆναι 1984, σελ. 81
[2] Γρηγορίου Θεολόγου, Ἐγκωμιαστικὸς εἰς τὸν Μέγαν Ἀθανάσιον, ΕΠΕ, τ.6 σελ.61-63
[3] Ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Θεόδωρος στὶς 7 Μαίου 2014, στὴ Διάσκεψη «γιὰ τὴ Θρησκευτικὴ Ἐλευθερία καὶ Ἀσφάλεια τῶν Χριστιανικῶν Κοινοτήτων στὴ Μέση Ἀνατολὴ καὶ τὴ Νότια Μεσόγειο», ἡ ὁποία ἔλαβε χώρα στὴν Αἴθουσα Γερουσίας τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων. Ἡ Διάσκεψη συνεκλήθη μὲ πρωτοβουλία τῆς ἐπικεφαλῆς τῆς Ἑλληνικῆς Ἀντιπροσωπείας στὴν Κοινοβουλευτικὴ Συνέλευση τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης, κας Ντόρας Μπακογιάννη, στὰ πλαίσια Συνεδρίασης τῆς Ἐπιτροπῆς Πολιτικῶν Ὑποθέσεων καὶ Δημοκρατίας τῆς Κοινοβουλευτικῆς Συνέλευσης.
[4] Ἀρχιεπ. Χρυσοστ.Παπαδοπούλου, Περιοδικὸ «Ἐκκλησ. Φάρος» ΙΓ΄ (1914) σελ. 565-593
[5] Κ. Καβάφη, «Ἡγεμὼν ἐκ δυτικῆς Λιβύης».
[6] Σοφ. Σολομῶντος 2, 15
[7] Ἰωάν. 8, 18
[8] Γ.Σεφέρη, «Ἕνας γέροντας στὴν ἀκροποταμιά»
[9] Ὁ Ἀλεξανδρείας Θεόφιλος Β΄(1010-1020) κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ διωγμοῦ τῶν χριστιανῶν ἀπὸ τὸν Al Hakim στὴν Αἴγυπτο, ζοῦσε στὴν Κωνσταντινούπολη, ἐπειδὴ δὲν μποροῦσε νὰ ἐπιστρέψει στὴν Αἴγυπτο. Τοῦ ζητήθηκε νὰ κρίνει τὴν διαφορὰ μεταξὺ τοῦ αὐτοκράτορα Βασιλείου Βουλγαροκτόνου (975-1025) καὶ τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Σεργίου Β΄ (999-1019) περὶ τῆς ὲπιβολῆς ἢ ὄχι τοῦ νόμου τῆς «Ἀλληλεγγύης» καὶ ὀδήγησε τὶς δύο πλευρὲς σὲ συνδιαλλαγή. Ἀπὸ ἐκείνη τὴν στιγμὴ στὸν Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας δόθηκε ὁ τίτλος τοῦ «Κριτοῦ τῆς Οἰκουμένης» μὲ τὸ πρόσθετο προνόμιο νὰ φοράει δεύτερο πετραχήλι, τὸ «κριτᾶτο».
